ਸਮੁੰਦਰ : : ਲੇਖਕ : ਮਿਲਿੰਦ ਬੋਕਿਲ

ਖਾਣਾ ਖਾ ਕੇ ਉਹ ਵਾਪਸ ਆਏ। ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ—
“ਹੁਣ ਕੀ ਕਰੀਏ?”
“ਕੀ ਕਰਨੈਂ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਲੇਟ ਲੈਨੇਂ ਆਂ। ਰੋਟੀ ਖਾ ਕੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਸੁਸਤੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਏ।”
“ਤੂੰ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਬੈਠੇਂਗੀ!”
“ਨਹੀਂ ਐਸਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ। ਉਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਰਹੀ ਇਸ ਲਈ ਪੜ੍ਹਨ ਲੱਗ ਪਈ। ਹੁਣ ਲੇਟਾਂਗੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ।”
ਉਸਨੇ ਸ਼ਰਟ ਲਾਹੀ। ਪੱਖਾ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਹੋਰ ਕੁਝ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਆਰਾਮ ਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਓਹਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਫੇਰ ਆਰਾਮ ਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਸ਼ਰੀਰ ਸ਼ਾਂਤ ਸੀ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਂਗ। ਛੁੱਟੀਆਂ ਮਨਾਉਣ ਆਏ ਪੱਕੀ ਉਮਰੇ ਜੋੜੇ ਵਾਂਗ।
“ਪਹਿਲਾਂ ਸਾੜ੍ਹੀ ਬਦਲ ਲਵਾਂ। ਡਰੈੱਸ ਈ ਪਾਵਾਂਗੀ। ਫੇਰ ਓਵੇਂ ਈ ਘੁੰਮਣ ਜਾ ਸਕਦੇ ਆਂ।”
“ਮੈਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਏਗੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਈ ਕਾਫੀ ਸੌਂ ਚੁੱਕਿਆਂ।”
“ਫੇਰ?” ਨੰਦਨੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਉਹੀ ਸੋਚ ਰਿਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਕਰਾਂ?”
“ਕੁਛ ਪੜ੍ਹਨ ਬੈਠ ਜਾਓ। ਬਾਹਰ ਧੁੱਪ ਏ।”
“ਮੈਂ ਕੁਛ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਲਿਆਇਆ। ਏਥੇ ਪੜ੍ਹਨਾਂ ਕੀ ਸੀ?”
“ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਦਿਆਂ?”
“ਤੇਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ?” ਉਹ ਮੁਸਕੁਰਾਇਆ।
“ਪਤਾ ਏ। ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਾ ਆਉਣ।”
“ਮਨ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਲੈ ਲਵਾਂਗਾ।”
“ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖ ਲਓ।”
“ਏਥੇ ਆ ਕੇ ਟੀ.ਵੀ.?”
“ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਏ, ਫੇਰ ਕਰੀਏ ਕੀ?”


ਐਵੇਂ ਈ ਉਹ ਲੇਟਿਆ ਰਿਹਾ—ਸੁੰਨੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਛੱਤ ਵੱਲ ਤੱਕਦਾ ਹੋਇਆ। ਗੱਦੇ ਉੱਤੇ ਸਰੀਰ ਸੁਸਤਾਇਆ। ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਪਿੱਛੋਂ ਵਾਲੀ ਸੁਸਤੀ। ਨੰਦਨੀ ਨੇ ਕੱਪੜੇ ਬਦਲੇ। ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗੇ ਇੰਜ ਉਹ ਦੇਖਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਮਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਹਲਚਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਨੰਦਨੀ ਨੇ ਤਿਪਾਈ 'ਤੇ ਰੱਖੀ ਕਿਤਾਬ ਚੁੱਕੀ ਤੇ ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹੀ-ਖੜ੍ਹੀ ਸਫੇ ਉੱਲਭਣ ਲੱਗੀ।
“ਸੰਵੇਂਗੀ ਨਹੀਂ?” ਉਸਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਸੰਵਾਂਗੀ! ਬਸ ਅਹਿ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਵਾਂ।”
“ਏਥੇ ਆ ਜਾ।”
“ਹਾਂ, ਆ ਰਹੀ ਆਂ।”
ਉਹ ਕਿਤਾਬ ਲੈ ਕੇ ਬੈੱਡ 'ਤੇ ਆ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਪਿੱਛੇ ਖਿਸਕ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਜਗਾਹ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਬਾਂਹ 'ਤੇ ਸਿਰ ਰੱਖ ਕੇ ਕਿਤਾਬ ਵੱਲ ਦੇਖਣ ਲੱਗਾ—ਨਾਂ ਓਪਰਾ ਜਿਹਾ ਲੱਗਿਆ।
“ਕਾਹਦੀ ਕਿਤਾਬ ਏ?”
“ਨਾਵਲ ਏ।”
“ਕੀ ਐ ਇਸ 'ਚ?”
“ਐਸਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਵਿਸ਼ਾ ਨਹੀਂ।”
“ਫੇਰ ਵੀ?”
“ਮਨ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਐ।”
“ਕਿਸ ਦੀਆਂ? ਔਰਤ ਦੀਆਂ?”
“ਹਾਂ!”
“ਲੇਖਕਾ ਨਵੀਂ ਏਂ?”
“ਓਨੀ ਨਵੀਂ ਨਹੀਂ, ਪੁਰਾਣੀ ਈ ਏ।”
“ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਏ ਉਹ?”
“ਔਰਤ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਹਰ ਮੋੜ 'ਤੇ ਕੀ-ਕੀ ਉਭਰਦਾ ਏ, ਉਸਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦੀ ਏ। ਕਹਾਣੀ ਕੁਛ ਖਾਸ ਨਹੀਂ। ਕਾਲ, ਘਟਨਾਵਾਂ ਇਕ ਦੂਜੇ 'ਚ ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਨੇ। ਵਰਤਮਾਣ ਵਿਚ ਭੂਤਕਾਲ।”
“ਇਕੱਲੀ ਔਰਤ ਏ? ਜਾਂ ਸ਼ਾਦੀ ਸ਼ੁਦਾ ਏ?”
“ਸ਼ਾਦੀ ਸ਼ੁਦਾ ਏ। ਪਿੱਛੋਂ ਵੱਖ ਰਹਿਣ ਲੱਗਦੀ ਏ। ਪਤੀ ਨਾਲ, ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਹੈ, ਫੇਰ ਵੀ ਅਲੱਗ ਰਹਿੰਦੀ ਏ।”
“ਸਮਝ ਗਿਆ। ਸਾਡੇ ਏਥੇ ਉਹ ਕਾਮਤੇਕਰ ਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਨਾਨੀ ਏ ਨਾ! ਅਕਾਊਂਟਸ 'ਚ! ਉਸਦਾ ਕੇਸ ਵੀ ਬਿਲਕੁਲ ਇਹੋ ਏ। ਇਕ ਵਾਰੀ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਸਨੂੰ ਘਰ ਲਈ ਲੋਨ ਚਾਹੀਦਾ ਏ। ਮੈਂ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। ਅਸੀਂ ਉਸਦੇ ਨਵੇਂ ਘਰ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ-ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਗਏ ਸਾਂ—ਯਾਦ ਏ ਨਾਂ? ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਬੋਲੀ, 'ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਫਲੈਟ ਲੈ ਰਹੀ ਆਂ। ਇਕੱਲੀ ਰਹਾਂਗੀ ਮੈਂ...'ਕੱਲੀ ਰਹਾਂਗੀ ਤਾਂ ਠੀਕ ਰਹਾਂਗੀ। ਪਤੀ ਤੇ ਬੱਚੇ ਉੱਥੇ ਰਹਿਣਗੇ—ਪੁਰਾਣੇ ਫਲੈਟ 'ਚ'।”
“ਸੱਚ! ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਬਿਲਕੁਲ ਇਵੇਂ ਈ ਏ!”
“ਮੈਂ ਲੋਨ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਉਸਨੂੰ। ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਚੰਗਾ ਏ। ਨਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਕਾਮਤੇਕਰ ਈ ਏ। ਮੈਂ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ—ਉਸਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੀ ਸੀ? ਸੱਚੀਂ! ਔਰਤ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੀ-ਕੀ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦੈ, ਕੁਝ ਸਮਝ 'ਚ ਈ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।”
“ਤੁਸੀਂ ਮਰਦ ਲੋਕ ਪੁੱਛਦੇ ਈ ਕਦ ਓ?”
“ਯਾਨੀ?”
“ਯਾਨੀ ਕਿ ਕੀ ਕਦੀ ਉਸਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ਏ ਕੋਈ? ਪੁੱਛੋਗੇ ਤਦ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੀ ਗੱਲ ਏ। ਕੋਈ ਕਦੀ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦਾ ਈ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਕਾਮਤੇਕਰ ਦਾ ਇਹੋ ਹਾਲ ਹੋਏਗਾ।”
“ਉਸ ਵਿਚ ਪੁੱਛਣਾ ਕੀ ਹੁੰਦੈ? ਕੁਛ ਗੱਲਾਂ ਅਸੀਂ ਮੰਨ ਕੇ ਈ ਚੱਲਦੇ ਆਂ—ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਵਿਚ ਏਨੀ ਅੰਡਰ-ਸਟੈਂਡਿੰਗ ਤਾਂ ਹੋਣੀ ਓ ਚਾਹੀਦੀ ਏ ਨਾ? ਇਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਹੁੰਦੀ ਏ। ਦੇਖ ਲੈ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਏਸੇ ਬੇਸਕ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦੈ।”
“ਉਸ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਵੀ ਤਾਂ ਕੁਛ ਹੁੰਦਾ ਏ।”
“ਕੀ?”
“ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਉਭਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇਕ ਜੀਵਨ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਏ।”
“ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਕਿ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਏ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਮੰਨਦਾਂ ਕਿ ਉੱਥੇ ਸਿਰਫ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੁੰਦੈ। ਸਭ ਕੁਝ ਜੋ ਹੁੰਦੈ, ਸਾਂਝਾ ਹੁੰਦੈ। ਹਾਂ ਕੰਮ, ਧੰਦਾ ਵੱਖਰਾ-ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਸਕਦੈ। ਪਰ ਜੋ ਬੁਨਿਆਦ ਏ ਉਹ ਤਾਂ ਇਕੋ ਏ ਨਾ?”
ਨੰਦਨੀ ਕੁਝ ਬੋਲੀ ਨਹੀਂ। ਉਸਨੇ ਕਿਤਾਬ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਸਾਹਮਣੀ ਕੰਧ ਵੱਲ ਦੇਖਣ ਲੱਗ ਪਈ।
“ਕੀ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ-ਮਿੱਤਰ ਹੈਨ?”
“ਹੰ ! ਹਾਂ,ਹੈਨ, ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ-ਮਿੱਤਰ।”
“ਸਮਝ ਗਿਆ। ਟਿਪੀਕਲ ਸਟੋਰੀ ਏ।”
“ਟਿਪੀਕਲ? ਉਹ ਕਿੱਦਾਂ?”
“ਉਹੀ! ਉਹ ਦੋਸਤ-ਮਿੱਤਰ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਨੇ—ਫੇਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਈ ਕਿਸੇ ਇਕ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਏ।”
“ਨਹੀਂ।”
“ਨਹੀਂ?”
“ਨਹੀਂ, ਉਹ ਇਕੱਲੀ ਰਹਿੰਦੀ ਏ। ਦੋਸਤ-ਮਿੱਤਰ ਹੈਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਸੁਣਨ ਦੀ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ, ਕੰਮ-ਧੰਦੇ ਵਿਚ ਵਿਅਸਤ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ।”
“ਆਈ ਸੀ! ਫੇਰ?”
“ਫੇਰ ਕੁਛ ਨਹੀਂ। ਇਹੋ ਤਾਂ ਕਹਾਣੀ ਏਂ। ਉਹ ਇਕੱਲੀ ਈ ਰਹਿ ਰਹੀ ਏ।”
“ਇੰਜ ਏ? ਇੰਟਰੈਸਟਿੰਗ! ਤੂੰ ਪੜ੍ਹ ਲਵੇਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦਵੀਂ। ਪੜ੍ਹਾਂਗਾ। ਕੀ ਕਾਮਤੇਕਰ ਨਾਲ ਵੀ ਇਵੇਂ ਹੁੰਦੈ? ਪੁੱਛਣਾ ਪਏਗਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਓ ਹੋਏ ਇਸ ਵਿਚ।”
ਨੰਦਨੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬੋਲੀ। ਕੁਝ ਚਿਰ ਚੁੱਪ ਵਾਪਰੀ ਰਹੀ। ਫੇਰ ਭਾਸਕਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਇਹ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਕੀ ਲੱਗਦੈ?”
“ਮੈਨੂੰ?”
“ਹਾਂ, ਤੈਨੂੰ!”
“ਹੂੰ! ਮੈਂ ਜਾਣ ਗਈ ਆਂ ਕਿ ਉਸ ਉੱਤੇ ਕੀ ਬੀਤੀ ਏ। ਉਸਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕੁਛ ਹੋਰ ਏ। ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਐ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਲੇਖਕਾ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾ ਉਘਾੜ ਨਹੀਂ ਸਕੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਇਸ ਗੱਲ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ। ਇਸੇ ਕਾਰਕੇ ਉਹ ਦਿਸ਼ਾਹੀਣ ਭਟਕ ਰਹੀ ਏ।”
“ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ-ਮਿੱਤਰ ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ?”
“ਨਹੀਂ!”
“ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਦੀ ਏ ਨਾ?”
“ਉਹ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਏ ਉਸ ਵਿਚ ਇਹ ਹਿਸ ਈ ਨਹੀਂ। ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਉਹ ਅਣਜਾਣ ਏਂ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਏ, ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੋਏ—ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕ। ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਕਿਸਮ ਏਂ। ਲੇਖਕਾ ਜੇ ਅਜਿਹੇ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਏ ਤਾਂ ਠੀਕ ਏ। ਲੇਖਕਾ ਨੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਕੁਝ ਐਕਸਪਲੇਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਏ—ਉਸ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਇਹੀ ਲੱਗਿਐ।”
“ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਵਿਚਾਰ ਲੇਖਕਾ ਨੂੰ ਲਿਖ ਭੇਜ।”
“ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂ ਲਿਖਦੀ ਫਿਰਾਂ। ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਈ ਆਂ ਆਪਣੀ ਮੱਤ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਾਣੇ।”
“ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਏ। ਪੜ੍ਹ!” ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਉਸਨੇ ਬਾਂਹ ਤੋਂ ਸਿਰ ਹਟਾ ਕੇ ਸਿਰਹਾਣੇ ਉੱਤੇ ਰੱਖ ਲਿਆ। “ਚੰਗਾ ਤਾਂ ਇਹ ਐ ਕਿ ਤੂੰ ਸੌਂ ਜਾ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਤੇਰੇ ਪੇਟ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੇ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਂਗ।”
ਨੰਦਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿਸਕਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਉਸਨੇ ਦੇਖਿਆ। ਉਸਨੇ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹੀ—ਸਿਰਫ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ। ਉਸਦੇ ਪੇਟ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਦਿਆਂ ਈ ਸੁਤੇ-ਸੁਧ ਨੰਦਨੀ ਦਾ ਹੱਥ ਉਸਦੇ ਵਾਲਾਂ ਵਿਚ ਫਿਰਨ ਲੱਗਾ। ਉਹ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚੀ ਲੇਟਿਆ ਰਿਹਾ। ਉਸਦੀ ਦੇਹ ਦੀ ਤੇ ਨਵੀ ਧੁਲੀ ਡਰੈਸ ਦੀ ਜਾਣੀ-ਪਛਾਣੀ ਗੰਧ ਫੈਲ ਗਈ। ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਨੰਦਨੀ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹੇਗੀ, ਪਰ ਕਿਤਾਬ ਉਸਨੇ ਦੂਰ ਖਿਸਕਾ ਦਿੱਤੀ। ਸਿਰਹਾਣਾ ਸਿੱਧਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਿਚ ਸਿਮਟ ਗਈ।
“ਆਈ ਲਵ ਯੂ।” ਉਹ ਬੋਲੀ।
ਉਹ ਬੰਦ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਈ ਮੁਸਕੁਰਾਇਆ ਤੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਸਿਰਫ 'ਹੰ' ਕਿਹਾ। ਉਸਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਗੰਧ ਉਸਦੇ ਨੱਕ ਵਿਚ ਧਸੀ। ਠੋਡੀ 'ਤੇ, ਮੱਥੇ ਦੀ ਕੋਸੀ ਛੂਹ ਤੇ ਪੇਟ ਦੀ ਗਰਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਫੇਰ ਵੀ ਉਸ ਵਿਚ ਉਤੇਜਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਗੀ। ਹਾਂ, ਚੰਗਾ ਜ਼ਰੂਰ ਲੱਗਿਆ। ਖਾਣੇ ਕਰਕੇ ਝਪਕੀ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ। ਉਹ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ, ਪਰ ਕੁਝ ਚਿਰ ਵਿਚ ਈ ਘੁਰਾੜੇ ਮਰਨ ਲੱਗਾ।